आई

आई-ह्या विषयावर लिहावे तितके थोडेच आहे. प्रत्येकाप्रमाणे मला सुद्धा माझी आई प्रिय आहे. एवढे मोठे होउन सुद्धा अजुनही आईच्या सल्ल्याची, तिच्या मतांची गरज पड़ते.
आमच्या घरात , आम्हा तिघी बहिणींना मिळाल्या नसतील एवढ्या ट्रॉफीज आमच्या आईला मिळाल्या आहेत. बुद्धिबळ, टेबल टेनिस ह्यात आमची आई चैम्पियन, त्यामुळे आम्ही सहसा आमच्या आईशी बुद्धिबळ वगैरे खेळायचे टाळतो , कारण ३-४ खेळ्यांमधेच आम्हाला धोबीपछाड मिळते . तिचे वाचन सुद्धा अफाट आहे, कामातून वेळ मिळेल तेव्हा ती काही ना काही वाचत असते . गाण्यात तिला विशेष रस आहेच..शिवाय ती स्वतः एक उत्तम गायिका सुद्धा आहे. आता एवढे सगळे ऐकून तुम्ही म्हणाल , की हिची आई गृहिणी असणार - म्हणुन तिला एवढा वेळ मिळत असेल . तर ते सुद्धा साफ़ चूक. तब्बल ३०वर्ष एका प्रथितयश शाळेत, माझी आई शिक्षिका म्हणुन नोकरी करत होती आणि त्यातली सुमारे १० वर्ष तिने मुख्याध्यापिका म्हणुन पदभार सांभाळला. या कारकीर्दीत अनेक मुलांची आयुष्य आमच्या आईच्या हातून घडली. जगाच्या पाठीवर कुठेही गेली- तरी आईच्या चार ओळखी निघताताच.

तसे पाहिले तर रसायनशास्त्र हा तिचा मुख्य विषय, पण साहित्याची आणि भाषेची सुरुवातीपासून विलक्षण ओढ़. निवृत्ति नंतर सुद्धा तिने सतत स्वतःला अनेक गोष्टीत गुंतवून घेतले आहे . मध्यंतरी तिचे स्वतःच्या कवितांचे पुस्तक प्रकाशित झाले. प्रचंड इच्छाशक्ती , विलक्षण उत्साह आणि कमालीची जिद्द ह्या गोष्टींच्या बळावर अजुनही नव्या गोष्टी शिकायची इर्ष्या तिच्यात आहे.
मध्यंतरी मला मोठ्या उत्साहाने तिच्या "parasailing" च्या अनुभवाबद्दल सांगत होती...आणि इथे मी "roller coasters " ची भीती वाटते म्हणुन तिला सांगत असते.

आज आई बद्दल लिहायला बसले आणि शब्द मात्र थिटे पडत आहेत.किती लिहू न काय लिहू असे झाले आहे . हे म्हणजे लहानपणी व्हायचे तसे झाले--- शाळेत निबंधाचा विषय द्यायचे.संपूर्ण निबंध मी एकटी लिहिणार असा निर्धार करून घरी यायचे अन् ५ मिनिटात आई कडेच मदतीसाठी धाव घ्यावी लागायची. :-) आजही आईकडूनच आई बद्दल लिहायला शब्द उसने घ्यावे लागत आहेत.वास्तविक पुढील कविता माझ्या आईने तिच्या आईसाठी रचली आहे , पण आज आईसाठी लिहायला माझ्याकडे याहून सुन्दर शब्द नाहीत.


आज शब्दांची पालखी, माझ्या दारात थांबु दे,
माझ्या माउलीची पूजा, मला शब्दात बान्धु दे.
कशी वेचू शब्दफुले? आणु कोणता मी गंध ?
मृद्गंध का कोणी केला कुपीमधे बंद!!
आठवणींचे हे आज उगाळीले मी चन्दन
आणि मनोमन आई केले तुला मी वंदन !
प्रेम पुष्पहार जरी तुझ्यासाठी मी ओविला ,
माझ्या गळा मिठीचीच , आई अपूर्वाई तुला .
तुझ्या ओच्याशी रेंगाळे, माझे सारे बालपण
तुझ्यापाशी येता माझे, विसरते मोठेपण!
तुझ्या मायेच्या घासाला, चव येई अमृताची
मायबाई माझी असे, जागा माझी विसाव्याची.
नान्दतेस गोकुळात, कर्तेपणाचा वावर
साऱ्या घरादारावर, तुझी मायेची पांखर
सगळ्यांची आठवण, तुला सार्‍याचे कौतुक,
माय बाई माझी आहे, शुभंकर हे स्वस्तिक
आशीर्वाद हात तुझा , मिळो आम्हा साऱ्या जणा
आयुरारोग्य लाभों तुला , देवापाशी ही प्रार्थना

- सौ वीणा पुरोहित